Turistička organizacija Beograda i Muzej grada Beograda predstavljaju novi program:
SRPSKA SLAVA u Konaku knjeginje Ljubice
U cilju popularisanja srpske tradicije i nematerijalnog kulturnog nasleđa, Turistčka organizacija Beograda i Muzej grada Beograda predstavljaju nov turistički program, osmišljen da dоčara porodičnu svetkovinu – slavu.
Program pod nazivom “Srpska slava”, izvodiće se svake nedelje od 14 časova, na srpskom i engleskom jeziku, počev od 4. avgusta, u istorijskom zdanju iz 19. veka, nekadašnjem domu kneginje Ljubice Obrenović.
Predstavljanje ovog vekovnog običaja u porodičnom životu Srba zasnovano je na demonstraciji naše tradicije i običaja, i interakciji sa gostima koji će tokom programa iskusiti doživljaj gosta na slavi. Kostimirani glumac u ulozi domaćina dočekaće posetioce u autentičnom ambijentu Konaka kneginje Ljubice, gde će ih okupljene oko svečano postavljene slavske trpeze, upoznati sa obeležjima i simbolima slavskog rituala, uz posluženje žitom, slavskim kolačima i kafom.
Karte po ceni od 600 dinara mogu se kupiti na sajtu Muzeja grada Beograda, na sajtovima www.tickets.rs, www.enterbelgrade.rs kao i svim prodajnim mestima Ticket Visiona (TC Ušće, Bilet servis, Arena, Dom omladine i Cvetni trg). Postoji mogućnost organizacije grupnih poseta u drugim terminima, uz prethodnu najavu. Informacije i rezervacije: office@mgb.org.rs
Kontakt – Konak knjeginje Ljubice: Katarina Nikolić, 063 7257 177
Slavljenje slave u beogradskoj porodici 1867, autor crteža Felix Kanitz
Poreklo običaja
Slava ili Krsno ime je vekovni religijsko-društveni običaj u porodičnom životu Srba. Ovaj najvažniji porodični praznik – proslavljanje hrišćanskog svetitelja kao zaštitnika čitave porodice, deo je UNESKO liste nematerijalnog kulturnog nasleđa od 2014. godine.
Poreklo krsne slave ni do danas nije u potpunosti rasvetljeno. U nauci postoje mišljenja da običaj potiče još iz vremena paganstva i da je u srpskoj srednjevekovnoj državi širenjem hrišćanstva samo dobio novi oblik. Srbi su kao mnogobožački narod poštovali vrhovnog boga Peruna, a svaki dom je imao svoje „domaće“ božanstvo. Primanjem hrišćanstva, domaćin kuće bi uzimao ime svetitelja na čiji dan se krstio, koji tim činom postaje zaštitnik njegovog doma. Od tada je svake godine slavio taj dan, iskazivao bi poseban odnos prema porodičnom svecu, a njegova porodica bi nastavljala da je slavi i nakon njegove smrti.
Krsnu slavu kao crkvenu svetkovinu unutar porodice, utemeljio je prvi srpski arhiepiskop Sveti Sava, na samom početku 13. veka. Slavljenje slave je ostala jedina neprekinuta tradicija kod Srba od vremena pokrštavanja do danas. Prenosila se sa kolena na koleno, isključivo usmenim putem i očuvala se kao najveća svetinja našeg naroda. Po tradiciji, slava se prenosi sa oca na sina, a kad nema muškog naslednika, zet preuzima ulogu domaćina. Devojke udajom uzimaju muževljevu slavu.
Priprema i slavljenje slave je veoma složen obred, prožet simbolikom prinošenja žrtvenih darova. Slavski kolač, žito, vino, sveća, kao i sama svečana trpeza prinose se u slavu Boga, u čast svetitelja, u znak sećanja na preminule članove porodice i za zdravlje i napredak živih. U domu u kome se slavi, nekoliko dana pred svetkovinu počinju pripreme kako bi se slava što svečanije i dostojanstvenije dočekala. U vreme pred slavu, sveštenik sveti vodicu u domovima koji slave.
Slava grada Beograda – Spasovdan
Kao što svaka porodica slavi i poštuje svog svetitelja i zaštitnika, tako i svako mesto u Srbiji ima svoju slavu. Od kada je despot Stefan Lazarević 1403. godine dao Beogradu status prestonice, u čast obnove i napretka, grad slavi Vaznesenje Gospodnje, poznatiju kao Spasovdan. Svake godine, 40-tog dana posle Uskrsa, Beograd praznuje slavu Vaznesenje Isusa Hrista (uvek pada u četvrtak), koja simbolično ukazuje na uzdizanje – vaznesenje grada iz pepela i njegovu neuništivu nadu i veru u budućnost. Krsna slava grada Beograda se tradicionalno obeležava svetom liturgijom u Vaznesenjskoj crkvi, posle čega građani predvođeni gradonačelnikom i crkvenim dostojanstvenicima prolaze u svečanoj litiji centralnim gradskim ulicama. Potom se ikona unosi u zgradu Skupštine grada, gde se pali sveća i lomi slavski kolač.
